Hoe behoud je de menselijke maat wanneer gedrag onvoorspelbaar of zelfs dreigend wordt? Onze gedragsdeskundigen Karolien, Michaël en Maraline bieden niet alleen overzicht, maar ook de essentiële ondersteuning die teams nodig hebben om complexe gedrag van cliënten te begrijpen én ermee om te gaan. Ze brengen risico’s in kaart, maken zorgvuldige afwegingen en houden daarbij altijd oog voor het individu. Zo helpen zij om de zorg menselijk én effectief te houden.

Oog voor het individu
Karolien, een van onze gedragsdeskundigen, koos voor de studie psychologie vanuit de wens om beter te begrijpen hoe mensen in elkaar zitten. Tijdens haar stage kwam ze in contact met cliënten die hulp nodig hadden, maar daar zelf niet altijd voor open stonden. Juist dat spanningsveld intrigeerde haar: “Wat verklaart het gedrag? Waarom overtreedt iemand de wet? Wat ligt daaronder?” In dit vak werk je met mensen die veel hebben meegemaakt, die vaak zijn opgegeven of gestigmatiseerd. Juist daarom is het belangrijk om deze doelgroep opnieuw positieve ervaringen te laten opdoen. Dat geeft mensen het gevoel dat ze ertoe doen en meetellen. Balanceren tussen grenzen stellen, consistent zijn en tegelijkertijd aansluiten bij de behoeften van de cliënt is essentieel in het werkproces.

Veelzijdig en diepgaand werk
Het werk van een gedragsdeskundige is veelzijdig en diepgaand. Een belangrijk onderdeel is het in kaart brengen van het diagnostisch beeld en het opstellen van een eerste rapportage waarin in één oogopslag de belangrijkste aandachtspunten zichtbaar zijn. Michaël vertelt: “Je brengt in kaart wat er speelt bij een cliënt, accordeert risicotaxaties, stelt signaleringsplannen op en geeft begeleiders handvatten. Daarnaast ben je actief in de dagelijkse praktijk: je schuift aan bij cliëntgesprekken, ondersteunt de teams en overlegt met behandelaren, toezichthouders en andere betrokkenen.”
Het werk is flexibel en dynamisch: geen dag is hetzelfde. Soms moet er snel geschakeld worden, bijvoorbeeld bij een crisissituatie of als er een dreiging wordt ingeschat. Karolien vult aan: “Als gedragsdeskundige maak je dan afwegingen: is er sprake van suïciderisico? Moeten we opschalen naar de crisisdienst? Je moet dan kunnen vertrouwen op je inschatting én helder communiceren met het team.”

In verbinding blijven
Maralina herinnert zich een cliënt met verslavings- en persoonlijkheidsproblematiek. Hij was teruggevallen in middelengebruik en vertoonde sterk wisselend gedrag: “Het ene moment zocht hij toenadering, het volgende moment duwde hij ons weg en wilde hij geen hulp. Toch bleven we naast hem staan, met openheid en acceptatie, juist op de momenten dat hij zich terugtrok. We boden steeds opnieuw keuzemogelijkheden, zonder direct mee te gaan in wat hij op dat moment wilde. Dat was in zijn belang. De zorg werd opgeschaald met ondersteuning vanuit meerdere disciplines. De cliënt uitte suïcidale gedachten en zag het leven soms niet meer zitten. Tijdens zijn ziekenhuisopname verzorgde het team zijn huisdier, iets wat veel voor hem betekende. Na verloop van tijd kwam er een kentering: hij stopte met overmatig drinken en werd stabieler. Die weg ernaartoe vroeg veel geduld, acceptatie en professionele nabijheid. We hebben hem nooit losgelaten. Dat maakte het verschil.”

Werken aan teamontwikkeling
Gedragsdeskundigen richten zich niet alleen op cliënten, maar ook op de teams die met hen werken.  Ze leiden intervisies, geven trainingen, helpen begeleiders reflecteren en ondersteunen hen in hun professionele ontwikkeling, onder meer via caseloadgesprekken.
Karolien zegt: “We helpen begeleiders om stevig in hun rol te staan. Zij zijn degene die dagelijks naast de cliënt staan. Als zij weten wat ze doen en waarom, wordt de zorg persoonsgerichter en veiliger.” Michaël vult aan: “We bieden inzicht in de achterliggende oorzaken van gedrag. Waarom valt iemand uit bij een bepaalde benadering, of waarom trekt iemand zich terug? Dat inzicht brengt rust en leidt tot effectievere begeleiding.”
Gedragsdeskundigen staan midden in het netwerk rondom een cliënt en bewaken continu de balans tussen risico, begeleiding en de menselijke maat.

Geen probleemoplossers, maar perspectiefbieders
Gedragsdeskundigen zijn onmisbaar binnen Humane Zorg. Ze kijken overkoepelend naar situaties, helpen teams om afstand te nemen wanneer dat nodig is en bieden handvatten voor begeleiding op maat. Ze bewaken niet alleen de kwaliteit van zorg, maar ook de balans van de mensen die zorg bieden. Hun kracht ligt in de combinatie van nabijheid, analyse en het blijven bieden van perspectief, juist als het ingewikkeld wordt. De verhalen van Karolien, Michaël en Maralina maken duidelijk: dit vak gaat niet over het oplossen van problemen, maar over mensen een nieuwe kans bieden. Het gaat om het maken van verbinding maken, juist wanneer dat moeilijk is. Om het creëren van veiligheid en het bouwen aan vertrouwen.